سوزش سر دل یا درد سوزشی

سوزش سر دل یا درد سوزشی

سوزش سر دل (Heartburn) درد سوزشی (Burning pain) در قفسه سینه (Chest)، درست پشت استخوان سینه (Breastbone) است. این درد اغلب بعد از غذا خوردن، موقع عصر، هنگام دراز کشیدن یا خم شدن بدتر می‌شود. سوزش سر دلی که گاهی اوقات رخ می‌دهد، شایع است و دلیلی برای نگرانی نیست. اکثر افراد می‌توانند با تغییر شیوه زندگی و مصرف داروهای بدون نسخه، ناراحتی ناشی از سوزش سر دل را به تنهایی مدیریت کنند. اما، سوزش سر دلی که مکرر اتفاق می‌افتد یا در برنامه روزانه اختلال ایجاد می‌کند، ممکن است نشانه یک بیماری جدی‌تری باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

۱)    علل و فاکتورهای خطر
سوزش سر دل زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به مری برمی‌گردد. به طور معمول، هنگامی که غذا بلعیده می‌شود، یک نوار عضلانی در اطراف انتهای مری (اسفنکتر تحتانی مریLower esophageal sphincter / ) شل می‌شود تا غذا و مایعات به معده بریزند. سپس عضله دوباره سفت می‌شود. اگر اسفنکتر تحتانی مری آنطور که باید کار نکند، اسید معده به مری برمی‌گردد (رفلاکس اسید /Acid reflux) و باعث سوزش سر دل می‌شود. هنگام خم شدن یا دراز کشیدن، برگشت اسید ممکن است بدتر شود. برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث سوزش سر دل در برخی افراد شوند، از جمله:
•    غذاهای ادویه دار
•    پیاز
•    محصولات مرکبات
•    محصولات گوجه فرنگی، مانند سس کچاپ
•    غذاهای چرب یا سرخ شده
•    نعناعِ تند
•    شکلات
•    الکل، نوشابه‌های گازدار، قهوه یا سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار
•    وعده‌های غذایی حجیم یا چرب
از دیگر عوامل خطر می‌توان به این موارد اشاره نمود:
•    اضافه وزن
•    بارداری
•    ابتلا به یکی از بیماری‌های بافت همبندی یعنی اسکلرودرما (Scleroderma)
•    سیگار کشیدن
•    استرس و اضطراب

2)    علائم
علائم سوزش سر دل عبارتند از:
•    درد سوزشی در قفسه سینه که معمولاً بعد از غذا خوردن رخ می‌دهد و ممکن است در شب هم رخ بدهد
•    دردی که هنگام دراز کشیدن یا خم شدن بدتر می‌شود
•    طعم تلخ یا اسیدی در دهان
•    تهوع و استفراغ مداوم
•    کاهش وزن به دلیل کاهش اشتها یا مشکل در غذا خوردن
•    مشکل در بلع غذا

3)    عوارض
سوزش سر دلی که به طور مکرر اتفاق می‌افتد و در روال عادی زندگی فرد اختلال ایجاد می‌کند، بیماری رفلاکس معده به مری (Gastroesophageal reflux disease /GERD)  در نظر گرفته می‌شود. درمان GERD ممکن است به داروهای تجویزی و گاهی اوقات جراحی یا سایر روش‌ها نیاز داشته باشد. GERD می‌تواند به طور جدی به مری آسیب برساند یا منجر به تغییرات پیش‌سرطانی (Precancerous) در مری به نام مری بارت (Barrett's esophagus) شود. 

۴)    تشخیص
برای تعیین اینکه آیا سوزش سر دل از علائم GERD است، پزشک ممکن است توصیه به انجام موارد زیر کند:
•    اشعه ایکس
•    اندوسکوپی (Endoscopy)
•    آزمایشات پروب سرپایی اسید (Ambulatory acid probe tests)
•    تست تحرک مری (Esophageal motility testing)

5)    رویکردهای درمانی و مراقبتی
بسیاری از داروهای بدون نسخه می‌توانند به تسکین سوزش سر دل کمک کنند، از قبیل:
•    آنتی‌اسیدها (Antacids)
•    بلاکرهای H2 (H2 blockers): سایمتیدین (Cimetidine) و فاموتیدین (Famotidine)
•    مهار کننده‌های پمپ پروتون (Proton pump inhibitors): اس‌امپرازول (Esomeprazole)، لانزوپرازول (Lansoprazole)، و امپرازول (Omeprazole)
•    حفظ وزن  مناسب. وزن اضافی به شکم فشار می‌آورد و باعث می‌شود اسید به مری برگردد.
•    خودداری از پوشیدن لباس‌های تنگ که به شکم و اسفنکتر تحتانی مری فشار وارد می‌کند.
•    اجتناب از خوردن غذاهایی که باعث سوزش سر دل می‌شود.
•    خودداری از دراز کشیدن بعد از غذا خوردن.
•    اجتناب از خوردن غذای دیرهنگام.
•    بالا نگه داشتن سر از تختخواب موقع خوابیدن در زمانی که سوزش سر دل در شب یا هنگام خوابیدن رخ می‌دهد.
•    خودداری از مصرف سیگار و الکل. هم سیگار کشیدن و هم نوشیدن الکل توانایی اسفنکتر تحتانی مری را برای عملکرد صحیح کاهش می‌دهد.
•    خودداری از خوردن وعده‌های غذایی حجیم. در عوض در طول روز وعده‌های غذایی کوچک به دفعات میل شود.
•    فعالیت ورزشی منظم

آخرین مطالب