تنبلی چشم
تنبلی چشم
تاریخ انتشار: 1402/03/27 خواندن 10 دقیقه 
4902
4902
تنبلی چشم (Lazy eye) یا آمبلیوپی(Amblyopia) به کاهش بینایی در یک چشم اطلاق می‌شود که به دلیل بینایی غیر طبیعی در اوایل کودکی ایجاد می‌شود. چشم ضعیف‌تر (یا تنبل) اغلب به سمت داخل یا بیرون چشم حالت سرگردان دارد و نمی‌تواند بر روی اجسام یا یک نقطه ثابت تمرکز کند. آمبلیوپی معمولاً از بدو تولد تا 7 سالگی ایجاد می‌شود و علت اصلی کاهش بینایی در میان کودکان است. به ندرت این عارضه، هر دو چشم را درگیر می‌کند. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به جلوگیری از مشکلات طولانی‌مدت بینایی کودک کمک کند. چشمی که بینایی ضعیف‌تری دارد معمولاً با عینک، لنزهای تماسی (Contact lenses) ، یا پچ درمانی (Patching therapy) قابل اصلاح است.
1- علل و فاکتورهای خطر
تنبلی چشم به دلیل تجربه بصری غیر طبیعی در اوایل زندگی ایجاد می‌شود که مسیرهای عصبی بین لایه نازکی از بافت (شبکیهRetina/) را در پشت چشم و مغز تغییر می‌دهد. چشم ضعیف‌تر، سیگنال‌های بینایی کمتری دریافت می‌کند. در نهایت، توانایی چشمها برای کار با هم کاهش می‌یابد و مغز اطلاعات و تصاویر چشم ضعیف‌تر را سرکوب یا نادیده می‌گیرد. علل شایع این عارضه عبارتند از:
- عدم تعادل عضلانی (استرابیسم آمبلیوپیStrabismus amblyopia / ). شایع‌ترین علت تنبلی چشم، عدم تعادل در عضلات جایگاه چشمها است. این عدم تعادل می‌تواند باعث شود که چشمها به سمت داخل یا بیرون سرگردان باشند و مانع از کار با یکدیگر شوند.
- تفاوت در وضوح بینایی بین چشمها (آمبلیوپی انکساریRefractive amblyopia / ). تفاوت قابل توجهی بین ادراک در هر چشم- اغلب به دلیل دوربینی، گاهی اوقات به دلیل نزدیک‌بینی، یا انحنای سطح ناهموار چشم (آستیگماتیسمAstigmatism / ) - می‌تواند منجر به تنبلی چشم شود. معمولاً از عینک یا لنزهای تماسی برای اصلاح این مشکلات انکساری استفاده می‌شود. در برخی از کودکان، تنبلی چشم ناشی از ترکیبی از استرابیسم و مشکلات انکساری است.
- محرومیت (Deprivation). وجود مشکل در یک چشم - مانند یک ناحیه کدر در عدسی (آب مرواریدCataract / ) - می‌تواند مانع دید واضح در آن چشم شود. آمبلیوپی محرومیت در دوران نوزادی نیاز به درمان فوری دارد تا مانع از دست دادن دائمی بینایی شود. این حالت، اغلب شدیدترین نوع آمبلیوپی است.
برخی عوامل مرتبط با افزایش خطر تنبلی چشم عبارتند از:
- تولد زودرس (Premature birth)
- اندازه کوچک نوزاد در بدو تولد
- سابقه خانوادگی تنبلی چشم
- ناتوانی‌های تکاملی
2- علائم
علائم و نشانه‌های تنبلی چشم عبارتند از:
- چشمی که به درون یا بیرون چرخش می‌کند و سرگردان است
- چشم‌هایی که به نظر می‌رسد با هم عمل نمی‌کنند
- بستن یک چشم
- کج شدن سر
- نتایج غیر طبیعی تست‌های غربالگری بینایی
گاهی اوقات تنبلی چشم بدون انجام معاینه چشم مشهود نیست.
3- عوارض
عدم درمان تنبلی چشم می‌تواند باعث از دست دادن دائم بینایی شود.
4- تشخیص
پزشک معاینه چشم را انجام می‌دهد، و سلامت چشم، چشم سرگردان، تفاوت بینایی بین چشمها، یا ضعف بینایی هر دو چشم را بررسی می‌کند. به طور کلی از قطره چشم برای اتساع چشم استفاده می‌شود. قطرات چشمی باعث تاری دید می‌شود که به مدت چند ساعت تا یک روز طول می‌کشد. روش مورد استفاده برای آزمایش بینایی به سن و مرحله رشد کودک بستگی دارد.
5- رویکردهای درمانی
مهم است که درمان تنبلی چشم در اسرع وقت در دوران کودکی، زمانی که ارتباطات پیچیده بین چشم و مغز در حال شکل‌گیری است، آغاز شود. بهترین نتایج زمانی رخ می‌دهد که درمان قبل از 7 سالگی شروع شود، اگرچه نیمی از کودکان بین 7 تا 17 سال هم به درمان پاسخ می‌دهند. گزینه‌های درمانی به علت بروز تنبلی چشم و میزان تأثیر این عارضه بر بینایی کودک بستگی دارد. پزشک ممکن است توصیه کند:
- کاورهای چشمی مانند عینک یا لنز تماسی
- پچ‌های چشمی (Eye patches)
- فیلتر بنگرتر (Bangerter filter)
- قطره چشم (Eyedrops)
- جراحی
- تمرین کمک به اصلاح بینایی
