سندروم دامپینگ

تاریخ انتشار: 1402/01/16 خواندن 10 دقیقه eye

185

سندروم دامپینگ (Dumping syndrome) وضعیتی است که در آن غذا (به ویژه مواد غذایی حاوی قند بالا) پس از صرف غذا خیلی سریع از معده به روده کوچک منتقل می‌شود. سندرم دامپینگ، که گاهی تخلیه سریع معده (Rapid gastric emptying) نامیده می‌شود، اغلب در نتیجه عمل جراحی روی معده یا مری رخ می‌دهد. اکثر افراد مبتلا به سندرم دامپینگ، ۱۰ تا ۳۰ دقیقه پس از صرف غذا، علائم و نشانه‌هایی مانند گرفتگی شکم (Abdominal cramp) و اسهال را بروز می‌دهند. در سایر افراد، 1 تا 3 ساعت پس از صرف غذا علائم تظاهر می‌کند. برخی دیگر، هم علائم اولیه و هم علائم دیررس دارند. به طور کلی، می‌توان با تغییر رژیم غذایی پس از جراحی، به پیشگیری از سندرم دامپینگ کمک نمود. تغییرات می‌تواند شامل خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر و محدود کردن غذاهای پر قند باشد. در موارد جدی‌تر سندرم دامپینگ، ممکن است به دارو یا جراحی نیاز باشد.

1- علل و فاکتورهای خطر

در سندرم دامپینگ، غذا و شیره معده از معده به صورت کنترل نشده و خیلی سریع به روده کوچک منتقل می‌شود. این حالت اغلب به تغییرات معده مرتبط با جراحی مربوط می‌شود، از جمله هرگونه جراحی معده یا جراحی مری، مانند برداشتن مری (ازوفاژکتومیEsophagectomy /). اما در موارد نادر، سندرم دامپینگ می‌تواند بدون داشتن سابقه جراحی یا سایر علل مشخص، ایجاد شود.
برخی فاکتورهای خطر عبارتند از:
جراحی که معده را تغییر می‌دهد می‌تواند خطر ابتلا به سندرم دامپینگ را افزایش دهد. این جراحی‌ها معمولاً برای درمان چاقی انجام می‌شوند، اما بخشی از روند درمانی سرطان معده، سرطان مری و سایر بیماری‌ها نیز هستند. این جراحی‌ها عبارتند از:

جراحی چاقی (Bariatric surgery)
گاسترکتومی (Gastrectomy)
ازوفاژکتومی
فوندوپلیکاسیون (Fundoplication)
واگوتومی (Vagotomy)
پیلوروپلاستی (Pyloroplasty)

2- علائم

علائم و نشانه‌های سندرم دامپینگ معمولاً در عرض چند دقیقه پس از خوردن غذا، به‌ویژه پس از یک وعده غذایی سرشار از قند (ساکارزSucrose/) یا قند میوه (فروکتوزFructose /) بروز می‌کنند. آنها عبارتند از:

احساس نفخ یا سیری بیش از حد بعد از غذا خوردن
حالت تهوع
استفراغ
گرفتگی شکم
اسهال
گرگرفتگی
سرگیجه، سبکی سر
ضربان سریع قلب

علائم دیررس سندرم دامپینگ 1 تا 3 ساعت پس از خوردن یک وعده غذایی حاوی میزان زیادی قند شروع می‌شود. ایجاد علائم و نشانه‌ها زمان می‌برد زیرا پس از خوردن غذا، بدن مقادیر زیادی هورمون انسولین (Insulin) ترشح می‌کند تا قندهای وارد شده به روده کوچک را جذب کند که نتیجه آن کاهش قند خون است. علائم و نشانه‌های دیررس سندرم دامپینگ می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تعریق
گرگرفتگی
سرگیجه، سبکی سر
ضعف
ضربان سریع قلب

برخی از افراد هم علائم اولیه و هم علائم دیررس را دارند و سندرم دامپینگ ممکن است سال‌ها پس از جراحی ایجاد شود.

3- تشخیص

پزشک ممکن است از برخی از روش‌های زیر را برای تعیین تشخیص سندرم دامپینگ استفاده کند:

سابقه پزشکی بیمار.
آزمایش قند خون.
آزمایش تخلیه معده (Gastric emptying test)

4- رویکردهای درمانی و مراقبتی

سندرم دامپینگ زودرس احتمالاً ظرف سه ماه خود به خود برطرف می‌شود. در این بین، احتمال زیادی وجود دارد که تغییر در رژیم غذایی علائم را کاهش دهد. در غیر این صورت، پزشک ممکن است دارو یا جراحی را توصیه کند.

داروها

اگر تغییر در رژیم غذایی علائم را بهبود نبخشد، ممکن است پزشک اکتروتید (ساندواستاتینSandostatin /) را تجویز کند.

عمل جراحی

اگر روش‌های محافظه کارانه موثر نباشد، ممکن است جراحی توصیه شود. بسته به وضعیت بیمار، روش‌های جراحی برای درمان سندرم دامپینگ ممکن است شامل بازسازی پیلور (Reconstructing the pylorus) باشد.

برخی رویکردهای مراقبتی

خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر. خوردن 5 یا 6 وعده غذایی کوچک در روز به جای سه وعده بزرگتر.
استراحت بعد از صرف غذا.
نوشیدن مایعات بیشتر بین وعده‌های غذایی.
نوشیدن روزانه 6 تا 8 فنجان (1.4 تا 1.9 لیتر) مایعات.
تغییر رژیم غذایی. مصرف پروتئین بیشتر و محدود کردن غذاهای پر قند
افزایش مصرف فیبر.
مشورت با پزشک در مورد نوشیدن الکل.