همانژیوم کبدی

تاریخ انتشار: 1401/10/11 خواندن 10 دقیقه eye

845

همانژیوم کبدی (Liver hemangioma) یک توده غیرسرطانی (خوش خیمBenign / ) در کبد است که در نتیجه گره خوردن رگ‌های خونی شکل می‌گیرد. همچنین به آن همانژیوم هپاتیک (Hepatic hemangiomas) یا همانژیوم کاورنوس (Cavernous hemangiomas) گفته می‌شود. این توده‌های کبدی شایع هستند و تخمین زده می‌شود که در بیش از 20% از جمعیت رخ می‌دهند. اکثر موارد همانژیوم کبدی در طی یک مطالعه تصویربرداری (Imaging study) که برای عارضه دیگری انجام شده است، مشاهده می‌شوند. افرادی که همانژیوم کبدی دارند به ندرت علائم و نشانه‌هایی را تجربه می‌کنند و معمولاً نیازی به درمان ندارند. ممکن است برای فرد دانستن این مساله که توده‌ای در کبد دارد ناراحت کننده باشد، حتی اگر آن توده خوش خیم باشد. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر اینکه همانژیوم کبدی در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به سرطان کبد (Liver cancer) شود، وجود ندارد.

1- علل و فاکتورهای خطر

مشخص نیست که چه چیزی باعث ایجاد همانژیوم کبدی می‌شود. پزشکان معتقدند همانژیوم کبد در بدو تولد وجود دارد (مادرزادی / Congenital). همانژیوم کبدی معمولاً به صورت یک مجموعه منفرد و غیرطبیعی از رگ‌های خونی مشاهده می‌شود که عرض آن کمتر از 1.5 اینچ (حدود 4 سانتی‌متر) است. گاهی اوقات همانژیوم کبدی می‌تواند بزرگتر باشد یا به صورت چند تایی مشاهده شود. همانژیوم‌های بزرگ می‌تواند در موارد نادری در کودکان خردسال رخ دهد. در بیشتر افراد، همانژیوم کبد هرگز رشد نمی‌کند و هیچ علامت و نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند. اما در تعداد کمی از افراد، همانژیوم کبدی به اندازه‌ای رشد می‌کند که علائم ایجاد می‌کند و نیاز به درمان دارد و علت این امر معلوم نیست.
عواملی که می‌توانند خطر تشخیص همانژیوم کبدی را افزایش دهند عبارتند از:

سن. همانژیوم کبدی را می‌توان در هر سنی تشخیص داد، اما بیشتر در افراد 30 تا 50 ساله تشخیص داده می‌شود.
جنسیت. زنان بیشتر از مردان با همانژیوم کبدی تشخیص داده می‌شوند.
بارداری. احتمال تشخیص همانژیوم کبدی در زنان باردار بیشتر از زنانی است که هرگز باردار نشده‌اند. اعتقاد بر این است که هورمون استروژن )Estrogen(، که در دوران بارداری افزایش می‌یابد، ممکن است در رشد همانژیوم کبد نقش داشته باشد.
درمان جایگزینی هورمونی (Hormone replacement therapy). زنانی که از درمان جایگزینی هورمونی برای علائم یائسگی (Menopausal) استفاده می‌کنند، ممکن است بیشتر از زنانی که این کار را نمی‌کنند، با همانژیوم کبدی تشخیص داده شوند.

2- علائم

در بیشتر موارد، همانژیوم کبدی هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. هنگامی که همانژیوم کبدی علائم و نشانه‌هایی ایجاد می‌کند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

درد در سمت راست فوقانی شکم
سیری زودرس (Early satiety) بعد از خوردن مقدار کمی غذا
حالت تهوع
استفراغ

با این حال، این علائم غیراختصاصی هستند و در بیشتر موارد به دلیل چیز دیگری هستند، حتی اگر همانژیوم کبدی وجود داشته باشد.

3- عوارض

زنانی که به همانژیوم کبدی تشخیص داده شده‌اند در صورت باردار شدن با خطر بروز عوارض روبرو هستند. اعتقاد بر این است که هورمون زنانه استروژن، که در دوران بارداری افزایش می‌یابد، باعث بزرگتر شدن برخی از همانژیوم‌های کبدی می‌شود.
به ندرت، یک همانژیوم در حال رشد می‌تواند علائم و نشانه‌هایی را ایجاد کند که نیاز به درمان داشته باشد، از جمله درد در ربع فوقانی سمت راست شکم، نفخ شکم یا حالت تهوع.
داشتن همانژیوم کبدی به این معنی نیست که فرد باردار نمی‌شود، با این حال، مشورت با پزشک در مورد عوارض احتمالی می‌تواند به انتخاب آگاهانه‌تر کمک کند.
در صورت تشخیص همانژیوم کبدی، داروهایی مانند قرص‌های ضدبارداری که بر سطوح هورمونی تاثیر می‌گذارند، می‌توانند باعث افزایش اندازه و عوارض شوند. اما این موضوع جای بحث‌ دارد و در صورت مصرف این نوع دارو بهتر است در مورد فواید و خطرات آن با پزشک مشورت شود.

4- تشخیص

آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص همانژیوم کبدی عبارتند از:

سونوگرافی (Ultrasound)
اسکن توموگرافی کامپیوتری (Computerized tomography (CT) scanning)
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic resonance imaging (MRI))
سینتی‌گرافی ((Scintigraphy

بسته به شرایط بیمار ممکن است از تست‌های دیگری نیز استفاده شود.

5- رویکردهای درمانی و مراقبتی

اگر همانژیوم کبد کوچک است و هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند، نیازی به درمان ندارد. در بیشتر موارد همانژیوم کبد هرگز رشد نمی‌کند و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
اگر همانژیوم بزرگ باشد، پزشک ممکن است معاینات بعدی را برای بررسی آن از نظر میزان رشد برنامه‌ریزی کند.
درمان همانژیوم کبدی به محل و اندازه همانژیوم، داشتن بیش از یک همانژیوم، سلامت کلی، و ترجیحات فرد بستگی دارد.