آرتریت انگشت شست
آرتریت انگشت شست
تاریخ انتشار: 1401/09/01 خواندن 10 دقیقه 442
آرتریت انگشت شست (Thumb arthritis) با افزایش سن شایع است و زمانی رخ میدهد که غضروف (Cartilage) از انتهای استخوانهایی که مفصل را در پایه شست شکل میدهد (که به آن مفصل کارپومتاکارپال (Carpometacarpal / CMC) میگویند)، ساییده شود. آرتریت انگشت شست میتواند باعث درد شدید، تورم و کاهش قدرت و دامنه حرکتی شود و انجام کارهای ساده مانند چرخاندن دستگیرههای در و باز کردن شیشهها را دشوار کند. درمان به طور کلی شامل ترکیبی از دارو و آتل (اسپلینت / Splints) است. آرتریت شدید انگشت شست ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
آرتریت انگشت شست (Thumb arthritis) با افزایش سن شایع است و زمانی رخ میدهد که غضروف (Cartilage) از انتهای استخوانهایی که مفصل را در پایه شست شکل میدهد (که به آن مفصل کارپومتاکارپال (Carpometacarpal / CMC) میگویند)، ساییده شود. آرتریت انگشت شست میتواند باعث درد شدید، تورم و کاهش قدرت و دامنه حرکتی شود و انجام کارهای ساده مانند چرخاندن دستگیرههای در و باز کردن شیشهها را دشوار کند. درمان به طور کلی شامل ترکیبی از دارو و آتل (اسپلینت / Splints) است. آرتریت شدید انگشت شست ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
1) علل و فاکتورهای خطر
آرتریت انگشت شست معمولا با افزایش سن رخ میدهد. تروما (Trauma) یا آسیب قبلی به مفصل شست نیز میتواند باعث آرتریت انگشت شست شود. در یک مفصل انگشت شست نرمال، غضروف انتهای استخوانها را میپوشاند (به عنوان یک بالشتک عمل میکند و به استخوانها اجازه میدهد تا به آرامی روی یکدیگر سر بخورند). در آرتریت انگشت شست، غضروفی که انتهای استخوانها را میپوشاند تحلیل میرود و سطح صاف آن زبر میشود. سپس، استخوانها روی یکدیگر ساییده میشوند و در نتیجه اصطکاک (Friction) و آسیب مفاصل ایجاد میشود. آسیب به مفصل ممکن است منجر به رشد استخوان جدید در امتداد دو طرف استخوان موجود (خارهای استخوانی/ Bone spurs) شود که میتواند تودههای قابل توجهی را در مفصل شست ایجاد کند.
عواملی که میتوانند خطر ابتلا به آرتریت انگشت شست را افزایش دهند عبارتند از:
• جنسیت زنانه.
• سن بالای 40 سال
• چاقی
• برخی از شرایط ارثی مانند شلی رباط مفصلی (Joint ligament laxity) و بد شکلی مفاصل (Malformed joints)
• آسیبهای وارده به مفصل شست مانند شکستگی (Fractures) و رگ به رگ شدن (Sprains)
• بیماریهایی مانند آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) که ساختار و عملکرد طبیعی غضروف را تغییر میدهند. اگرچه استئوآرتریت (Osteoarthritis) شایعترین علت آرتریت انگشت شست است، آرتریت روماتوئید هم میتواند مفصل CMC را تحت تأثیر قرار دهد، معمولاً به میزان کمتری نسبت به سایر مفاصل دست.
• فعالیتها و مشاغلی که فشار زیادی را به مفصل شست وارد میکند.
2) علائم
درد، اولین و شایعترین علامت آرتریت انگشت شست است. هنگام گرفتن یا چنگ زدن به یک شی یا استفاده از انگشت شست برای اعمال نیرو، ممکن است درد در انتهای انگشت شست ایجاد شود. سایر علائم و نشانهها میتواند شامل موارد زیر باشد:
• تورم، خشکی (Stiffness)، و حساسیت (Tenderness) در پایه (Base) شست
• کاهش قدرت در هنگام قاپیدن یا گرفتن اشیا
• کاهش دامنه حرکتی (Range of motion)
• بزرگ یا استخوانی شدن مفصل در پایه شست
3) تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک در مورد علائم میپرسد و به جستجوی تورم یا تودههای قابل توجه در مفاصل میپردازد. پزشک ممکن است در حالی که انگشت شست را با فشار روی استخوان مچ حرکت میدهد، مفصل را نگه دارد. اگر این حرکت صدای ساییدن ایجاد کند، یا باعث درد شود، احتمالاً غضروفها فرسوده شدهاند و استخوانها به یکدیگر ساییده میشوند. تکنیکهای تصویربرداری، معمولاً اشعه ایکس (X-rays)، میتواند نشانههای آرتریت انگشت شست را نشان دهد، از جمله:
• خارهای استخوانی
• فرسودگی غضروف
• از بین رفتن فضای مفصلی
4) رویکردهای درمانی و مراقبتی
در مراحل اولیه آرتریت انگشت شست، درمان معمولاً شامل ترکیبی از درمانهای غیرجراحی است. اگر آرتریت شست شدید است، ممکن است جراحی لازم باشد.
-دارو
برای تسکین درد، پزشک ممکن است توصیه کند:
• داروهای موضعی مانند کپسایسین (Capsaicin) یا دیکلوفناک (Diclofenac) که روی پوست مفصل مالیده میشوند.
• مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن (Acetaminophen)، ایبوپروفن (Ibuprofen)، یا ناپروکسنسدیم (Naproxen sodium)
• مسکنهای تجویزی مانند سلکوکسیب (Celebrex) یا ترامادول (Tramadol)
-آتل
آتل میتواند از مفصل حمایت کند و حرکت شست و مچ دست را محدود کند. ممکن است فقط در شب، یا در طول روز و شب از آتل استفاده شود. آتل میتواند کمک کند به:
• کاهش درد
• کمک به حفظ وضعیت قرارگیری مناسب مفصل در حین انجام کار
• استراحت دادن به مفصل
-تزریقات
اگر مسکنها و آتل مؤثر نباشند، پزشک ممکن است تزریق یک کورتیکواستروئید (Corticosteroid) طولانیاثر را به مفصل شست توصیه کند. تزریق کورتیکواستروئید میتواند باعث تسکین موقت درد و کاهش التهاب شود.
-عمل جراحی
اگر فرد به درمانهای دیگر پاسخ ندهد، یا اگر به سختی شست خود را خم کند و بچرخاند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. گزینهها عبارتند از:
• فیوژن مفصل (آرترودزیس) (Joint fusion (arthrodesis)).
• استئوتومی (Osteotomy).
• تراپزیکتومی (Trapeziectomy).
• تعویض مفصل (آرتروپلاستی) (Joint replacement (arthroplasty)).
این جراحیها همگی میتوانند به صورت سرپایی انجام شوند. پس از جراحی، ممکن است نیاز باشد که آتل روی انگشت شست و مچ تا شش هفته بسته شود.
-برخی رویکردهای مراقبتی
• اصلاح ابزارهای دستی. خریدن وسایل تطابقپذیر که برای افرادی که قدرت دست محدودی دارند طراحی شده است؛ مانند در بازکن
• کمپرس گرم
• کمپرس سرد