کیست بیکر
کیست بیکر
تاریخ انتشار: 1401/08/16 خواندن 10 دقیقه 994
کیست بیکر (Baker's cyst) یک کیست پر از مایع است که باعث تورم و احساس سفتی (Tightness) در پشت زانو میشود. هنگامی که زانو به طور کامل خم شود، کشیده شود، یا زمان فعالیت، درد ممکن است شدیدتر شود. کیست بیکر که کیست پاپلیتئال (Popliteal) نیز نامیده میشود، معمولاً نتیجه مشکلات مربوط به مفصل زانو مانند آرتریت (Arthritis) یا پارگی غضروف است. هر دوی این شرایط میتوانند باعث شوند که زانوی فرد، بیش از اندازه مایع تولید کند که منجر به کیست بیکر میشود. با اینکه کیست بیکر ممکن است باعث تورم و ناراحتی شود، ولیکن درمان مشکل زمینهای احتمالی معمولاً علائم را تسکین میدهد.
1) علل و فاکتورهای خطر
یک مایع روان کننده (Lubricating) به نام مایع سینوویال (Synovial) به ساق پا کمک میکند تا به نرمی حرکت کند و اصطکاک بین قسمتهای متحرک زانو را کاهش میدهد. اما گاهی اوقات زانو، بیش از اندازه مایع سینوویال تولید میکند و در نتیجه مایع در ناحیه پشت زانو (Popliteal bursa) تجمع مییابد و باعث ایجاد کیست بیکر میشود. این ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
• التهاب مفصل زانو مانند آنچه که در انواع مختلف آرتریت رخ میدهد
• آسیب زانو، مانند پارگی غضروف
• سابقه جراحی زانو
• ابتلا به بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) و نقرس (Gout)
• عفونت میتواند منجر به تجمع مایع در مفصل زانو شود
2) علائم
در برخی موارد، کیست بیکر هیچ دردی ایجاد نمیکند و ممکن است فرد متوجه آن نشود و در برخی دیگر علائم و نشانهها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• تورم پشت زانو و گاهی در ساق پا
• زانو درد
• خشکی و ناتوانی در خم شدن کامل زانو
• علائم ممکن است پس از فعالیت یا ایستادن طولانیمدت بدتر شود.
3) عوارض
به ندرت، کیست بیکر میترکد و مایع سینوویال به ناحیه ساق پا نشت میکند که ممکن است منجر به موارد زیر شود:
• درد شدید زانو
• تورم در ساق پا
• گاهی اوقات، قرمزی ساق پا یا احساس جاری شدن آب در ساق پا
لازم به ذکر است که علائم فوق شباهت زیادی به لخته شدن خون در ورید پا دارند.
4) تشخیص
کیست بیکر اغلب با معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. با این حال، از آنجایی که برخی از علائم و نشانههای کیست بیکر، علائم شرایط جدیتری مانند لخته شدن خون (Blood clot)، آنوریسم (Aneurysm) یا تومور (Tumor) را تقلید میکنند، پزشک ممکن است آزمایشهای تصویربرداری غیرتهاجمی زیر را درخواست کند:
• سونوگرافی (Ultrasound)
• اشعه ایکس
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
5) رویکردهای درمانی و مراقبتی
گاهی اوقات کیست بیکر به خودی خود رفع میشود. با این حال، اگر کیست بزرگ باشد و باعث درد شود، پزشک ممکن است درمانهای زیر را توصیه کند:
• دارو. پزشک ممکن است برای کاهش التهاب یک داروی کورتیکواستروئیدی (Corticosteroid) مانند کورتیزون (Cortisone) را به زانو تزریق کند. این ممکن است درد را تسکین دهد، اما همیشه از عود کیست جلوگیری نمیکند.
• تخلیه مایع (Fluid drainage). پزشک ممکن است با استفاده از سوزن، مایع مفصلی زانو را تخلیه کند که آسپیراسیون سوزنی (Needle aspiration) نامیده میشود و اغلب تحت هدایت اولتراسوند انجام میشود.
• فیزیوتراپی. استفاده از کمپرس یخ، بانداژ، و عصای زیر بغل ممکن است به کاهش درد و تورم کمک کند. دامنه حرکتی ملایم و تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو نیز ممکن است به کاهش علائم و حفظ عملکرد زانو کمک کند.
در صورت امکان، پزشکان علت اصلی کیست را درمان میکنند. اگر پزشک تشخیص دهد که پارگی غضروف باعث تولید بیش از حد مایع سینوویال شده است، ممکن است جراحی را برای برداشتن یا ترمیم غضروف پاره شده توصیه کند. کیستهای بیکر مرتبط با استئوآرتریت (Osteoarthritis) معمولاً با درمان آرتریت بهبود مییابند. مداخله جراحی به ندرت لازم است.
اگر پزشک تشخیص دهد که آرتریت باعث ایجاد کیست شده است، ممکن است به فرد توصیه کند که برخی یا همه اقدامات زیر را انجام دهد:
• پیروی از پروتکل R.I.C.E. این حروف مخفف استراحت (Rest)، یخ (Ice)، فشردگی (Compression)، و بالا بردن (Elevation) هستند که به معنای استراحت دادن به پا، کمپرس یخ زانو، فشردن زانو با بانداژ، و در صورت امکان، بالا نگه داشتن پا به خصوص در شب میباشد.
• استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه. داروهایی مانند ایبوپروفن(Ibuprofen) ، ناپروکسن سدیم(Naproxen sodium) ، استامینوفن(Acetaminophen) ، و آسپرین (Aspirin) میتوانند به تسکین درد کمک کنند. پیروی از نحوه مصرف نوشته شده روی بستهبندی و عدم مصرف بیش از دوز توصیه شده حائز اهمیت هستند.
• کاهش فعالیت بدنی. انجام این کار باعث کاهش تحریک مفصل زانو میشود. پزشک میتواند به فرد راهنمایی کند که چه مدت باید سطح فعالیت خود را کاهش دهد، و ممکن است بتواند اشکال جایگزینی از فعالیت ورزشی را که فرد میتواند در این مدت انجام دهد، پیشنهاد دهد.
• حفظ وزن متناسب بدن، که میتواند فشار کمتری بر مفاصل وارد کند.
• اجتناب از فعالیتهای ورزشی که سبب کشیدگی زانو میشود.
1) علل و فاکتورهای خطر
یک مایع روان کننده (Lubricating) به نام مایع سینوویال (Synovial) به ساق پا کمک میکند تا به نرمی حرکت کند و اصطکاک بین قسمتهای متحرک زانو را کاهش میدهد. اما گاهی اوقات زانو، بیش از اندازه مایع سینوویال تولید میکند و در نتیجه مایع در ناحیه پشت زانو (Popliteal bursa) تجمع مییابد و باعث ایجاد کیست بیکر میشود. این ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
• التهاب مفصل زانو مانند آنچه که در انواع مختلف آرتریت رخ میدهد
• آسیب زانو، مانند پارگی غضروف
• سابقه جراحی زانو
• ابتلا به بیماریهای التهابی مانند آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) و نقرس (Gout)
• عفونت میتواند منجر به تجمع مایع در مفصل زانو شود
2) علائم
در برخی موارد، کیست بیکر هیچ دردی ایجاد نمیکند و ممکن است فرد متوجه آن نشود و در برخی دیگر علائم و نشانهها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• تورم پشت زانو و گاهی در ساق پا
• زانو درد
• خشکی و ناتوانی در خم شدن کامل زانو
• علائم ممکن است پس از فعالیت یا ایستادن طولانیمدت بدتر شود.
3) عوارض
به ندرت، کیست بیکر میترکد و مایع سینوویال به ناحیه ساق پا نشت میکند که ممکن است منجر به موارد زیر شود:
• درد شدید زانو
• تورم در ساق پا
• گاهی اوقات، قرمزی ساق پا یا احساس جاری شدن آب در ساق پا
لازم به ذکر است که علائم فوق شباهت زیادی به لخته شدن خون در ورید پا دارند.
4) تشخیص
کیست بیکر اغلب با معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. با این حال، از آنجایی که برخی از علائم و نشانههای کیست بیکر، علائم شرایط جدیتری مانند لخته شدن خون (Blood clot)، آنوریسم (Aneurysm) یا تومور (Tumor) را تقلید میکنند، پزشک ممکن است آزمایشهای تصویربرداری غیرتهاجمی زیر را درخواست کند:
• سونوگرافی (Ultrasound)
• اشعه ایکس
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
5) رویکردهای درمانی و مراقبتی
گاهی اوقات کیست بیکر به خودی خود رفع میشود. با این حال، اگر کیست بزرگ باشد و باعث درد شود، پزشک ممکن است درمانهای زیر را توصیه کند:
• دارو. پزشک ممکن است برای کاهش التهاب یک داروی کورتیکواستروئیدی (Corticosteroid) مانند کورتیزون (Cortisone) را به زانو تزریق کند. این ممکن است درد را تسکین دهد، اما همیشه از عود کیست جلوگیری نمیکند.
• تخلیه مایع (Fluid drainage). پزشک ممکن است با استفاده از سوزن، مایع مفصلی زانو را تخلیه کند که آسپیراسیون سوزنی (Needle aspiration) نامیده میشود و اغلب تحت هدایت اولتراسوند انجام میشود.
• فیزیوتراپی. استفاده از کمپرس یخ، بانداژ، و عصای زیر بغل ممکن است به کاهش درد و تورم کمک کند. دامنه حرکتی ملایم و تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو نیز ممکن است به کاهش علائم و حفظ عملکرد زانو کمک کند.
در صورت امکان، پزشکان علت اصلی کیست را درمان میکنند. اگر پزشک تشخیص دهد که پارگی غضروف باعث تولید بیش از حد مایع سینوویال شده است، ممکن است جراحی را برای برداشتن یا ترمیم غضروف پاره شده توصیه کند. کیستهای بیکر مرتبط با استئوآرتریت (Osteoarthritis) معمولاً با درمان آرتریت بهبود مییابند. مداخله جراحی به ندرت لازم است.
اگر پزشک تشخیص دهد که آرتریت باعث ایجاد کیست شده است، ممکن است به فرد توصیه کند که برخی یا همه اقدامات زیر را انجام دهد:
• پیروی از پروتکل R.I.C.E. این حروف مخفف استراحت (Rest)، یخ (Ice)، فشردگی (Compression)، و بالا بردن (Elevation) هستند که به معنای استراحت دادن به پا، کمپرس یخ زانو، فشردن زانو با بانداژ، و در صورت امکان، بالا نگه داشتن پا به خصوص در شب میباشد.
• استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه. داروهایی مانند ایبوپروفن(Ibuprofen) ، ناپروکسن سدیم(Naproxen sodium) ، استامینوفن(Acetaminophen) ، و آسپرین (Aspirin) میتوانند به تسکین درد کمک کنند. پیروی از نحوه مصرف نوشته شده روی بستهبندی و عدم مصرف بیش از دوز توصیه شده حائز اهمیت هستند.
• کاهش فعالیت بدنی. انجام این کار باعث کاهش تحریک مفصل زانو میشود. پزشک میتواند به فرد راهنمایی کند که چه مدت باید سطح فعالیت خود را کاهش دهد، و ممکن است بتواند اشکال جایگزینی از فعالیت ورزشی را که فرد میتواند در این مدت انجام دهد، پیشنهاد دهد.
• حفظ وزن متناسب بدن، که میتواند فشار کمتری بر مفاصل وارد کند.
• اجتناب از فعالیتهای ورزشی که سبب کشیدگی زانو میشود.