آرتریت واکنشی

آرتریت واکنشی

آرتریت واکنشی (Reactive arthritis / ReA) درد و تورم مفصلی است که توسط عفونت در قسمت‌هایی از بدن (اغلب روده‌ها، اندام‌های تناسلی یا مجاری ادراری) تشدید می‌شود. این عارضه معمولاً زانوها، مچ پا و پاها را هدف قرار می‌دهد. همچنین، التهاب می‌تواند چشم‌، پوست و مجرای ادرار (Urethra) را درگیر کند. پیش از این، آرتریت واکنشی، سندرم رایتر (Reiter's syndrome) نامیده می‌شد. آرتریت واکنشی شایع نیست. برای بیشتر افراد، علائم و نشانه‌ها می‌آیند و می‌روند و در نهایت در عرض 12 ماه از بین می‌روند.

۱)    علل و فاکتورهای خطر
آرتریت واکنشی در واکنش به عفونت در بدن، اغلب در روده، اندام تناسلی یا مجاری ادراری ایجاد می‌شود. در صورت غیاب علائم یا خفیف بودن آنها، فرد ممکن است از وجود یک عفونت محرک مطلع نشود. باکتری‌های متعددی می‌توانند باعث آرتریت واکنشی شوند. برخی از آنها از طریق جنسی و برخی دیگر از طریق غذا منتقل می‌شوند. رایج‌ترین آنها عبارتند از:
•    کمپیلوباکتر (Campylobacter)
•    کلامیدیا (Campylobacter)
•    کلستریدیوئیدس دیفی‌سیل (Clostridioides difficile)
•    اشرشیاکلی (Escherichia coli)
•    سالمونلا (Salmonella)
•    شیگلا (Shigella)
•    یرسینیا (Yersinia)
آرتریت واکنشی مسری نیست. با این حال، باکتری‌هایی که باعث آن می‌شوند می‌توانند از طریق رابطه جنسی یا از مواد غذایی آلوده منتقل شوند. تنها تعداد کمی از افرادی که در معرض این باکتری‌ها هستند، به آرتریت واکنشی مبتلا می‌شوند. برخی عوامل خطر ابتلا به آرتریت واکنشی را افزایش می‌دهند:
•    سن. آرتریت واکنشی بیشتر در بزرگسالان بین 20 تا 40 سال رخ می‌دهد.
•    جنسیت. زنان و مردان به طور مساوی در پاسخ به عفونت‌های ناشی از غذا به آرتریت واکنشی مبتلا می‌شوند. ولیکن، مردان بیشتر از زنان در پاسخ به باکتری‌های مقاربتی به آرتریت واکنشی مبتلا می‌شوند.
•    عوامل ارثی. یک نشانگر ژنتیکی خاص (HLA-B27) با آرتریت واکنشی مرتبط است. اما اکثر افرادی که دارای این نشانگر هستند هرگز به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.

2)    علائم
معمولاً، علائم و نشانه‌های آرتریت واکنشی 1 تا 4 هفته پس از مواجهه با عفونت محرک شروع می‌شود. آنها شامل موارد زیر هستند:   
•    درد و خشکی (Stiffness). درد مفاصلِ مرتبط با آرتریت واکنشی بیشتر در زانو، مچ پا و پا رخ می‌دهد. درد ممکن است در پاشنه پا، کمر یا باسن نیز رخ دهد.
•    التهاب چشم. بسیاری از افرادی که آرتریت واکنشی دارند، دچار التهاب چشم (کونژونکتیویتConjunctivitis / ) می‌شوند.
•    مشکلات ادراری. تکرر ادرار و ناراحتی در حین ادرار و همچنین التهاب غده پروستات یا دهانه رحم (Cervix) ممکن است رخ دهد.
•    التهاب تاندون‌ها و رباط‌ها (Ligaments) در محل اتصال آنها به استخوان (انتزیتEnthesitis / ). این مورد اغلب در پاشنه و کف پا اتفاق می‌افتد.
•    تورم انگشتان دست یا پا. در برخی موارد، انگشتان دست یا پا بقدری متورم می‌شوند که شبیه سوسیس به نظر می‌رسند.
•    مشکلات پوستی. آرتریت واکنشی می‌تواند پوست را به روش‌های مختلفی از جمله زخم‌های دهانی و بثورات در کف دست و پا درگیر کند.
•    کمر درد. معمولا، درد در شب یا صبح بدتر می‌شود.


3)    عوارض
عوارض آرتریت واکنشی عبارتند از:
•    آرتریت راجعه (Recurrent)  (15 تا 50%)
•    آرتریت مزمن یا ساکروایلیت (Sacroiliitis)
•    اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing spondylitis) : در حدود 30 تا 50 درصد اگر که بیمار HLA-B27 مثبت نیز باشد.
•    تنگی مجرای ادرار (Urethral stricture)
•    نکروز ریشه آئورت (Aortic root necrosis)
•    آب مروارید (Cataracts)
•    ادم ماکولا سیستوئید (Cystoid macular edema)

۴)    تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک احتمالاً مفاصل را از نظر تورم، گرما، و حساسیت (Tenderness) بررسی می‌کند و دامنه حرکتی ستون فقرات و مفاصل آسیب دیده را آزمایش می‌کند. همچنین، پزشک چشم‌ها را از نظر التهاب و پوست را از نظر بثورات بررسی می‌کند.
آزمایش خون برای بررسی:
•    شواهد عفونت گذشته یا فعلی
•    علائم التهاب
•    آنتی‌بادی‌های مرتبط با انواع دیگر آرتریت
•    یک نشانگر ژنتیکی مرتبط با آرتریت واکنشی
آزمایش مایع مفصل برای بررسی:
•    گلبول‌های سفید. افزایش تعداد گلبول‌های سفید ممکن است نشان دهنده التهاب یا عفونت باشد.
•    عفونت‌ها. باکتری‌های موجود در مایع مفصل ممکن است نشان دهنده آرتریت سپتیک باشد (Septic arthritis) که می‌تواند منجر به آسیب شدید مفصل شود.
•    کریستال‌ها. کریستال‌های اسید اوریک (Uric acid) در مایع مفصلی ممکن است نشان دهنده نقرس (Gout) باشد. این نوع بسیار دردناک آرتریت اغلب شصت پا را درگیر می‌کند.
تست‌های تصویربرداری:
عکسبرداری با اشعه ایکس (X-rays) از کمر، لگن، و مفاصل می‌تواند نشان دهد که آیا هر یک از علائم مشخصه آرتریت واکنشی وجود دارد یا خیر. همچنین، اشعه ایکس می‌تواند انواع دیگر آرتریت را رد کند.

5)    رویکردهای درمانی و مراقبتی
•    آنتی‌بیوتیک: اگر آرتریت واکنشی توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد شده باشد، در صورت وجود شواهدی از عفونت مداوم، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
•    داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs). مانند ایندومتاسین (Indomethacin)
•    استروئیدها (Steroids)
•    داروهای آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis). مانند سولفاسالازین (Sulfasalazine)، متوتروکسات (Methotrexate) ، و اتانرسپت (Etanercept)
•    فعالیت ورزشی و استفاده مناسب و بجا از درمان فیزیکی و فیزیوتراپی
•    نگهداری غذای در دمای مناسب و پختن کامل آن. انجام این کارها کمک می‌کند تا از بسیاری از باکتری‌های غذایی که می‌توانند باعث آرتریت واکنشی شوند، از جمله سالمونلا، شیگلا، یرسینیا، و کمپیلوباکتر جلوگیری کرد.
•    استفاده از کاندوم برای کمک به کاهش خطر برخی از عفونت‌های مقاربتیِ‌ محرکِ آرتریت واکنشی.

آخرین مطالب