استئوآرتریت

استئوآرتریت

استئوآرتریت (Osteoarthritis / OA)، شایع‌ترین نوع آرتریت (Arthritis) است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غضروف محافظ انتهای استخوان‌ها به مرور زمان از بین برود. اگرچه استئوآرتریت می‌تواند به هر مفصلی آسیب برساند، اما این اختلال بیشتر مفاصل دست، زانو، لگن، و ستون فقرات را درگیر می‌کند. علائم استئوآرتریت معمولا قابل مدیریت است، اگرچه آسیب به مفاصل جبران‌پذیر نیست. تداوم فعالیت بدنی، حفظ وزن مناسب، و دریافت درمان‌های خاص ممکن است پیشرفت بیماری را کند کرده و به بهبود درد و عملکرد مفاصل کمک کند.

۱)    علل و فاکتورهای خطر
استئوآرتریت زمانی اتفاق می‌افتد که غضروفی (Cartilage) که انتهای استخوان‌های مفاصل را می‌پوشاند به تدریج تحلیل می‌رود. غضروف، بافتی سفت و لغزنده است که حرکت بدون اصطکاک مفصل را تقریباً امکان‌پذیر می‌کند. در نهایت، اگر غضروف به طور کامل فرسوده شود، استخوان‌ها روی یکدیگر ساییده می‌شوند. استئوآرتریت، اغلب به عنوان یک بیماری ساییدگی شناخته شده است. اما علاوه بر تحلیل غضروف، استئوآرتریت کل مفصل را درگیر می‌کند. همچنین، باعث تغییراتی در استخوان و زوال بافت‌همبندی (Connective tissues) می‌شود که مفصل را کنار هم نگه می‌دارد و ماهیچه را به استخوان متصل می‌کند. همچنین باعث التهاب لایه پوششی مفصل می‌شود. عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش دهند عبارتند از:
•    سن بالا. خطر ابتلا به استئوآرتریت با افزایش سن بیشتر می‌شود.
•    جنسیت. زنان بیشتر در معرض ابتلا به استئوآرتریت هستند، اگرچه دلیل آن مشخص نیست.
•    چاقی. اضافی وزن به طرق مختلف به بروز استئوآرتریت کمک می‌کند و هر چه وزن بیشتر باشد، خطر ابتلا بیشتر می‌شود. افزایش وزن به مفاصل تحمل کننده وزن، مانند لگن و زانو، فشار اضافه می‌کند. همچنین، بافت چربی پروتئین‌هایی تولید می‌کند که می‌تواند باعث التهاب مخرب در مفاصل و اطراف آن شود.
•    آسیب‌های مفصلی. صدماتی مانند آسیب‌هایی که هنگام ورزش یا تصادف رخ می‌دهد، می‌تواند خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش دهد. حتی صدماتی که سال‌ها پیش رخ داده و به ظاهر بهبود یافته‌اند، می‌توانند خطر ابتلا به استئوآرتریت را افزایش دهند.
•    فشار مکرر روی مفصل. اگر فعالیت شغلی یا ورزشی سبب فشار مکرر بر روی مفصل شود، آن مفصل ممکن است در نهایت به استئوآرتریت مبتلا شود.
•    ژنتیک. برخی از افراد استعداد ابتلا به استئوآرتریت را به ارث می‌برند.
•    بدشکلی‌های استخوانی(Bone Deformities) . برخی از افراد با مفاصل ناقص یا غضروف معیوب به دنیا می‌آیند.
•    برخی بیماری‌های متابولیک. شامل دیابت و هموکروماتوز(Hemochromatosis)  که در این عارضه‌ بدن آهن زیادی دارد. 

2)    علائم
علائم استئوآرتریت اغلب به کندی ایجاد می‌شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود. علائم و نشانه‌های استئوآرتریت عبارتند از:
•    درد. مفاصل آسیب دیده ممکن است در حین حرکت یا بعد از آن آسیب ببینند.
•    خشکی (Stiffness). معمولا، خشکی مفاصل در هنگام بیدار شدن از خواب یا پس از کم تحرک بودن قابل توجه است.
•    حساسیت (Tenderness). هنگامی که به مفصل یا اطرافش فشار کمی وارد شود، ممکن است حساسیت رخ دهد.
•    عدم انعطاف‌پذیری ممکن است فرد نتواند مفصل خود را در دامنه کامل حرکتی تکان دهد.
•    احساس ساییدگی. ممکن است فرد هنگام استفاده از مفصل احساس ساییدگی داشته باشد و صدای ترق تروق بشنود.
•    خارهای استخوانی (Bone spurs). این تکه‌های اضافی استخوان، که شبیه توده‌های سخت هستند، می‌توانند در اطراف مفصل آسیب‌دیده ایجاد شوند.
•    تورم. این ممکن است ناشی از التهاب بافت نرم اطراف مفصل باشد.


3)    عوارض
•    استئوآرتریت یک بیماری دژنراتیو (Degenerative) است که با گذشت زمان بدتر می‌شود و اغلب منجر به درد مزمن می‌شود.
•    درد و خشکی مفاصل می‌تواند آنقدر شدید شود که فعالیت‌های روزانه را دشوار کند.
•    افسردگی و اختلالات خواب می‌تواند ناشی از درد و ناتوانیِ ناشی از استئوآرتریت باشد. 

۴)    تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک مفصل آسیب دیده را از نظر حساسیت (Tenderness) ، تورم، قرمزی، و انعطاف‌پذیری بررسی کرده و می‌تواند آزمایشات زیر را درخواست کند:
•    اشعه ایکس (X-rays)
•    تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (Magnetic resonance imaging (MRI)
•    آزمایش خون
•    آنالیز مایع مفصل

5)    رویکردهای درمانی و مراقبتی
استئوآرتریت قابل برگشت نیست، اما درمان‌ می‌تواند درد را کاهش دهد و به بهبودی حرکت کمک کند. از جمله رویکردهای درمانی و مراقبتی می‌توان به این موارد اشاره نمود:
•    استامینوفن
•    داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (Nonsteroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Ibuprofen) و ناپروکسن سدیم (Naproxen sodium)
•    دولوکستین (Duloxetine)
•    فیزیوتراپی
•    تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS)
•    تزریق کورتیزون (Cortisone injections)
•    تعویض مفصل (Joint replacement)
•    فعالیت ورزشی
•    کاهش وزن
•    درمان‌های حرکتی مانند یوگا
•    دستگاه‌های کمکی مانند عصا و واکر

آخرین مطالب