درد مچ

درد مچ

دست‌ها یکی از مهمترین و کاربردی‌ترین اعضای بدن می‌باشند که در طول روز از آنها بسیار استفاده می‌شود. بنابراین با گذشت زمان، ممکن است درد یا حساسیت در مچ دست احساس شود. درد مچ دست (Wrist pain) اغلب به دلیل رگ به رگ شدن (Sprains) یا شکستگی (Fractures) ناشی از صدمات ناگهانی ایجاد می‌شود. همچنین، درد مچ دست می‌تواند ناشی از مشکلات طولانی‌مدت مانند استرس مداوم، آرتریت (Arthritis) و سندرم تونل کارپال (Carpal tunnel syndrome/ CTS) باشد. از آنجایی که عوامل زیادی می‌توانند منجر به درد مچ شوند، تشخیص علت دقیق آن دشوار است، اما از سوی دیگر تشخیص دقیق برای درمان و بهبودی ضروری است.

۱)    علل و فاکتورهای خطر
آسیب به هر یک از قسمت‌های مچ دست می‌تواند باعث درد شود و بر توانایی فرد در استفاده از مچ دست و دست تاثیر بگذارد.
صدمات (Injuries)   
•    ضربات ناگهانی (Sudden impacts). آسیب مچ دست اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد روی دست دراز شده خود، به جلو می‌افتد. این می‌تواند باعث رگ به رگ شدن، کشیدگی و حتی شکستگی شود. استخوان اسکافوئید(Scaphoid)  زیر انگشت شصت قرار دارد و شکلی شبیه لوبیا دارد. آسیب به مچ دست می‌تواند باعث شکستگی اسکافوئید شود که منبع احتمالی درد دست و مچ است. شکستگی اسکافوئید، شایع‌ترین شکستگی استخوان‌های مچ دست است. این نوع شکستگی ممکن است بلافاصله پس از آسیب در عکسبرداری با اشعه ایکس نشان داده نشود.
•    استرس مکرر (Repetitive stress). هر فعالیتی که شامل حرکت مکرر مچ دست باشد (ضربه زدن به توپ تنیس، نواختن ویولن‌سل، رانندگی طولانی‌مدت) می‌تواند بافت‌های اطراف مفاصل را ملتهب کند یا باعث شکستگی استرسی (Stress fractures) شود، به خصوص زمانی که آن حرکت ساعت‌ها بدون وقفه انجام شود. بیماری دکوروان (De Quervain) یک آسیب استرس مکرر است که تاندون‌های مچ در سمت شصت دست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
آرتریت (Arthritis)
•    استئوآرتریت (Osteoarthritis). نوعی بیماری مفصلی است که با تخریب غضروف و سائیدگی مفصل مشخص می‌شود. استئوآرتریت در مچ دست غیر معمول است و معمولاً فقط در افرادی رخ می‌دهد که در گذشته به آن مچ دستشان آسیب وارد شده است.
•    آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis). اختلالی است که در آن سیستم ایمنی بدن به طور اشتباهی به بافت‌های خودی حمله می‌کند و معمولاً مچ دست را درگیر می‌کند. اگر یک مچ دست تحت تاثیر قرار گرفته باشد، مچ دیگر نیز معمولا آسیب می‌بیند.
سایر بیماری‌ها
•    سندرم تونل کارپال. زمانی ایجاد می‌شود که فشار روی عصب مدیان (Median) هنگام عبور از تونل کارپال، یک گذرگاه در سمت کف دست، افزایش می‌یابد.
•    کیست‌های گانگلیونی (Ganglion cysts). این کیست‌های بافت نرم غالباً در تاندون‌ها یا مفاصل دست یا مچ تشکیل می‌شود. کیست گانگلیون ممکن است دردناک باشد و درد ممکن است با فعالیت بدتر شود یا بهبود یابد.
•    بیماری کین‌باخ (Kienbock's disease). این اختلال معمولاً جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و شامل کُلاپس پیش‌رونده یکی از استخوان‌های کوچک در مچ دست است. بیماری کین‌باخ زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به این استخوان مختل شود.
درد مچ دست ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد (چه خیلی کم تحرک باشد، چه خیلی فعال). اما خطر ممکن است با موارد زیر افزایش یابد:
•    مشارکت ورزشی. آسیب‌های مچ دست در بسیاری از ورزش‌ها رایج است، چه در آن‌هایی که ضربه وجود دارد و چه آنهایی که شامل فشار مکرر روی مچ دست هستند. اینها می‌تواند شامل فوتبال، بولینگ، گلف، ژیمناستیک، اسنوبورد و تنیس باشد.
•    کار تکراری. تقریباً هر فعالیتی که شامل دست‌ها و مچ‌ها می‌شود (حتی بافتن و کوتاه کردن موها) اگر با شدت و مکرر انجام شود می‌تواند منجر به درد ناتوان کننده مچ شود.
•    بیماری‌ها یا شرایط خاص. بارداری، دیابت (Diabetes)، چاقی (Obesity)، آرتریت روماتوئید، و نقرس (Gout) ممکن است خطر ابتلا به سندرم تونل کارپال را افزایش دهند.

2)    علائم
درد مچ دست بسته به علت آن متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال، درد استئوآرتریت (Osteoarthritis) اغلب شبیه به یک دندان درد خفیف توصیف می‌شود، در حالی که سندرم تونل کارپال معمولاً باعث احساس سوزن سوزن شدن، یا گز‌گز به ویژه در شب می‌شود. همچنین، شناسایی محل دقیق درد مچ دست، می‌تواند دلیل نهفته در پشت علائم را مشخص کند. علائم مچ درد عبارتند از:
•    درد استخوان مچ دست
•    احساس ضعف در عضلات
•    التهاب همراه با قرمزی
•    احساس داغی در منطقه ملتهب
•    کاهش توانایی حرکت دادن مچ دست
•    دردهایی که به انگشتان، شانه یا بازو کشیده می‌شوند.
•    تغییر شکل مچ دست که به وضوح قابل رؤیت است.
•    بی‌حسی یا مورمور شدن مچ
•    تغییر رنگ ناحیه متورم مچ
•    ایجاد یک حس غیرمعمول در دست
•    تب بالا (بیش از ۵/۴۰ درجه) به همراه درد مچ

۳)    تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است:
•    مچ دست را از نظر حساسیت (Tenderness)، تورم (Swelling) یا تغییر شکل (Deformity) بررسی کند.
•    از فرد بخواهد برای بررسی کاهش دامنه حرکتی مچ دست خود را حرکت دهد
•    قدرت گرفتن اشیا و قدرت ساعد را ارزیابی کند
در برخی موارد، پزشک ممکن است موارد زیر را درخواست کند:
•    آزمایش‌های تصویربرداری: اشعه ایکس، سی‌تی اسکن، MRI، سونوگرافی
•    آرتروسکوپی (Arthroscopy)
•    آزمایش‌ عصب: الکترومیوگرام (Electromyogram / EMG) در موارد احتمال به وجود سندروم تونل کارپال
 
4)    رویکردهای درمانی و مراقبتی
درمان مشکلات مچ دست بر اساس نوع، محل، شدت آسیب، سن، و سلامت کلی فرد بسیار متفاوت است:
•    داروها: ایبوپروفن (Ibuprofen)، استامینوفن (Acetaminophen)  
•    فیزیوتراپی
•    جراحی: در مواردی مانند شکستگی استخوان، سندروم تونل کارپال، ترمیم تاندون (Tendon) یا رباط (Ligament)
•    برای آسیب جزئی مچ دست، می‌توان روی آن یخ قرار داد و مچ دست را با یک باند الاستیک پوشاند.
جلوگیری از وقوع رویدادهای پیش‌بینی نشده که اغلب باعث آسیب مچ دست می‌شوند غیرممکن است، اما در نظر گرفتن برخی نکات اساسی ممکن است اثر محافظتی داشته باشند:
•    تقویت استحکام استخوان. دریافت مقادیر کافی کلسیم (1000 میلی‌گرم در روز برای اکثر بزرگسالان و حداقل 1200 میلی‌گرم در روز برای زنان بالای 50 سال) می‌تواند به جلوگیری از شکستگی کمک کند.
•    جلوگیری از افتادن و سقوط کردن. افتادن به سمت جلو روی دست دراز شده علت اصلی بیشتر آسیب‌های مچ دست است. برای جلوگیری از سقوط، کفش‌های ایمن پوشیده شود، عوامل خطر در خانه حذف شود، فضای خانه روشن باشد، و در صورت لزوم میله‌ نگهدارنده در حمام، و نرده‌ روی راه پله‌ها نصب شود.
•    استفاده از وسایل حفاظتی برای فعالیت‌های ورزشی. برای فعالیت‌های پرخطر مانند فوتبال، اسنوبورد و رولربلید از محافظ مچ دست استفاده شود.
•    توجه به ارگونومی (Ergonomics). اگر طولانی‌مدت با صفحه کلید کار می‌شود (مانند تایپ کردن)، به طور منظم به دست استراحت داده شود. هنگام تایپ کردن، مچ دست در وضعیتی آرام و ریلکس نگه داشته شود. یک صفحه کلید ارگونومیک و فوم یا ژل پشتیبان مچ می‌تواند کمک کننده باشد.
•    استفاده از مچ بند علی الخصوص شب هنگام، به طوری که مچ بند باید آتل دار بوده و بدون شصت باشد. اگر امکان استفاده از مچ بند آتل دار بدون شصت در هنگام روز نیز میسر باشد خیلی بهتر است.
•    اصلاح در انجام فعالیت‌های روزمره و اجتناب از انجام فعالیت‌های تکراری و مداوم و نیز سنگین
•    استفاده از وضعیت‌های بدنی مطلوب در هنگام نشستن در محل کار به طوری که فشاری بر مچ دست وارد نشود.

آخرین مطالب