کیست‌های گانگلیون
کیست‌های گانگلیون
تاریخ انتشار: 1401/08/27 خواندن 10 دقیقه 
644
644
کیست‌های گانگلیون (Ganglion cysts) توده‌های غیرسرطانی (Noncancerous) هستند که معمولاً در امتداد تاندون‌ها (Tendons) یا مفاصل مچ دست یا سایر نواحی دست ایجاد می‌شوند. همچنین، می‌توانند در قوزک پا و پا ایجاد شوند. کیست‌های گانگلیون معمولاً گرد یا بیضی شکل هستند و با یک مایع ژله‌ای پر شده‌اند. کیست‌های گانگلیونی کوچک می‌توانند به اندازه نخود باشند، در حالی که کیست‌های بزرگتر می‌توانند حدود یک اینچ (2.5 سانتی‌متر) قطر داشته باشند. کیست‌های گانگلیونی اگر روی عصب مجاور فشار بیاورند می‌توانند دردناک باشند. جایگاه آنها گاهی اوقات میتواند در حرکت مفصل اختلال ایجاد کند. اگر کیست گانگلیون مشکل ایجاد کند، ممکن است پزشک توصیه کند که کیست با سوزن تخلیه شود. برداشتن کیست با جراحی نیز یک گزینه درمانی است. اما اگر علائمی وجود ندارد، درمان هم لازم نیست. در بسیاری از موارد، کیست‌ها خود به خود از بین می‌روند.
1) علل و فاکتورهای خطر
هنوز علت دقیق ایجاد کیست گانگلیون مشخص نشده است. کیست، بیرون از یک مفصل یا پوشش تاندون رشد می‌کند و شبیه یک بالون کوچک آب روی ساقه است و به نظر می‌رسد زمانی رخ می‌دهد که بافتی که مفصل یا تاندون را احاطه کرده است از جای خود بیرون بزند. داخل کیست یک مایع روان کننده (Lubricating) غلیظ شبیه به مایعی است که در مفاصل یا اطراف تاندون‌ها یافت می‌شود.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به کیست گانگلیونی را افزایش دهند عبارتند از:
• جنس و سن. کیست گانگلیون میتواند در هر فردی ایجاد شود، اما بیشتر در زنان بین 20 تا 40 سال رخ می‌دهد.
• استئوآرتریت (Osteoarthritis). افرادی که استئوآرتریت در مفاصل انگشتان نزدیک به ناخن‌هایشان دارند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد کیست‌های گانگلیونی در نزدیکی این مفاصل هستند.
• آسیب مفصل یا تاندون (Joint or tendon injury). مفاصل یا تاندون‌هایی که در گذشته آسیب دیده‌اند بیشتر در معرض ابتلا به کیست‌های گانگلیونی هستند.
2) علائم
توده‌های مرتبط با کیست گانگلیون را می‌توان با موارد زیر مشخص کرد:
• جایگاه. کیست‌های گانگلیونی اغلب در امتداد تاندون‌ها یا مفاصل مچ دست یا دست ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین مکان‌های بعدی قوزک پا و پا هستند. این کیست‌ها می‌توانند در نزدیکی مفاصل دیگر نیز ایجاد شوند.
• شکل و اندازه. کیست‌های گانگلیونی گرد یا بیضی شکل هستند و معمولاً کمتر از یک اینچ (2.5 سانتی‌متر) قطر دارند. بعضی‌ها آنقدر کوچک هستند که نمی‌توان آنها را حس کرد. اندازه کیست میتواند متغیر باشد، و اغلب اندازه‌اش با استفاده از آن مفصل برای حرکات تکراری بزرگتر می‌شود.
• درد. کیست‌های گانگلیون معمولاً بدون درد هستند. اما اگر کیست روی عصب فشار بیاورد (حتی اگر اندازه کیست بقدری کوچک باشد که یک توده قابل توجه را تشکیل ندهد) میتواند باعث درد، گزگز، بی‌حسی، یا ضعف عضلانی شود.
هنوز علت دقیق ایجاد کیست گانگلیون مشخص نشده است. کیست، بیرون از یک مفصل یا پوشش تاندون رشد می‌کند و شبیه یک بالون کوچک آب روی ساقه است و به نظر می‌رسد زمانی رخ می‌دهد که بافتی که مفصل یا تاندون را احاطه کرده است از جای خود بیرون بزند. داخل کیست یک مایع روان کننده (Lubricating) غلیظ شبیه به مایعی است که در مفاصل یا اطراف تاندون‌ها یافت می‌شود.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به کیست گانگلیونی را افزایش دهند عبارتند از:
• جنس و سن. کیست گانگلیون میتواند در هر فردی ایجاد شود، اما بیشتر در زنان بین 20 تا 40 سال رخ می‌دهد.
• استئوآرتریت (Osteoarthritis). افرادی که استئوآرتریت در مفاصل انگشتان نزدیک به ناخن‌هایشان دارند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد کیست‌های گانگلیونی در نزدیکی این مفاصل هستند.
• آسیب مفصل یا تاندون (Joint or tendon injury). مفاصل یا تاندون‌هایی که در گذشته آسیب دیده‌اند بیشتر در معرض ابتلا به کیست‌های گانگلیونی هستند.
2) علائم
توده‌های مرتبط با کیست گانگلیون را می‌توان با موارد زیر مشخص کرد:
• جایگاه. کیست‌های گانگلیونی اغلب در امتداد تاندون‌ها یا مفاصل مچ دست یا دست ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین مکان‌های بعدی قوزک پا و پا هستند. این کیست‌ها می‌توانند در نزدیکی مفاصل دیگر نیز ایجاد شوند.
• شکل و اندازه. کیست‌های گانگلیونی گرد یا بیضی شکل هستند و معمولاً کمتر از یک اینچ (2.5 سانتی‌متر) قطر دارند. بعضی‌ها آنقدر کوچک هستند که نمی‌توان آنها را حس کرد. اندازه کیست میتواند متغیر باشد، و اغلب اندازه‌اش با استفاده از آن مفصل برای حرکات تکراری بزرگتر می‌شود.
• درد. کیست‌های گانگلیون معمولاً بدون درد هستند. اما اگر کیست روی عصب فشار بیاورد (حتی اگر اندازه کیست بقدری کوچک باشد که یک توده قابل توجه را تشکیل ندهد) میتواند باعث درد، گزگز، بی‌حسی، یا ضعف عضلانی شود.
3) تشخیص
• در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به کیست فشار وارد کند تا میزان حساسیت (Tenderness) یا ناراحتی را آزمایش کند.
• همچنین، ممکن است نوری را به کیست بتاباند تا تشخیص دهد که آیا کیست، یک توده جامد و یا پر از مایع است.
• همچنین، پزشک ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری (مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی ((MRI) را برای رد سایر بیماری‌ها، مانند آرتریت (Arthritis) یا تومور توصیه کند. MRI و سونوگرافی همچنین می‌توانند محل کیست‌های پنهان (Occult) را نشان دهند.
• تشخیص کیست گانگلیونی ممکن است با آسپیراسیون (Aspiration) تایید شود، فرآیندی که در آن پزشک از یک سوزن و سرنگ برای بیرون کشیدن (آسپیراسیون) مایع موجود در کیست استفاده می‌کند. مایع حاصل از کیست گانگلیون غلیظ و شفاف یا نیمه شفاف است.
4) رویکردهای درمانی و مراقبتی
کیست‌های گانگلیون اغلب بدون درد هستند و نیازی به درمان ندارند. پزشک ممکن است یک رویکرد مشاهده و انتظار (watch-and-wait approach) را پیشنهاد کند. اگر کیست باعث درد یا اختلال در حرکت مفصل شود، ممکن است موارد زیر در نظر گرفته شود:
• بی‌حرکتی (Immobilization). از آنجایی که فعالیت میتواند باعث بزرگتر شدن کیست گانگلیون شود، ممکن است بی‌حرکت کردن موقت ناحیه با بریس (Brace) یا آتل (Splint) کمک کننده باشد. با چروک شدن و جمع شدن کیست، ممکن است فشارِ روی اعصاب آزاد شود و درد تسکین یابد. از استفاده طولانی‌مدت از بریس یا آتل که میتواند باعث ضعیف شدن عضلات مجاور شود خودداری شود.
• آسپیراسیون. در این روش، پزشک از یک سوزن برای تخلیه مایع کیست استفاده می‌کند. کیست ممکن است عود کند.
• عمل جراحی (Surgery). اگر روش‌های دیگر جواب نداده باشند، جراحی میتواند گزینه بعدی باشد. در طی این روش، پزشک کیست و ساقه‌ای که آن را به مفصل یا تاندون متصل می‌کند، برمی‌دارد. به ندرت، جراحی میتواند به اعصاب، عروق خونی یا تاندون‌های مجاور آسیب برساند و کیست ممکن است حتی پس از جراحی عود کند.
• مصرف مسکن برای تسکین درد، مانند ایبوپروفن (Ibuprofen)، ناپروکسن سدیم (Naproxen sodium)
• در برخی موارد، اصلاح کفش یا نحوه بستن بند آنها میتواند درد مرتبط با کیست‌های گانگلیونی روی قوزک پا یا پا را کاهش دهد.
• یک درمان خانگی قدیمی برای کیست گانگلیون شامل ضربه زدن به کیست با یک جسم سنگین است. این راه حل خوبی نیست زیرا نیروی ضربه میتواند به ساختارهای اطراف دست یا پا آسیب برساند.
• عدم سواخ کردن کیست با سوزن توسط خود فرد. بعید است که این روش موثر باشد و حتی میتواند منجر به عفونت شود.
