شکستگی لگن
شکستگی لگن
شکستگی لگن (Hip fracture) یک آسیب جدی به همراه عوارضی است که میتواند زندگی را به خطر بیاندازد. خطر شکستگی لگن با افزایش سن افزایش مییابد. زیرا استخوانها با افزایش سن ضعیف میشوند که به آن پوکی استخوانOsteoporosis) ) میگویند. مصرف داروهای مختلف، ضعف بینایی، و مشکلات تعادلی نیز باعث میشود افراد مسن بیشتر به زمین بخورند که یکی از شایعترین علل شکستگی لگن است. شکستگی لگن تقریباً همیشه نیاز به ترمیم جراحی یا تعویض دارد و به دنبال آن فیزیوتراپی انجام میشود. انجام اقداماتی برای حفظ تراکم استخوان (Bone density) و جلوگیری از افتادن میتواند به جلوگیری از شکستگی لگن کمک کند.
۱) علل و فاکتورهای خطر
• یک ضربه شدید، مانند تصادف اتومبیل، میتواند باعث شکستگی لگن در هر سنی شود.
• در افراد مسنتر، شکستگی لگن اغلب در نتیجه ایستاده زمین خوردن است.
• در افرادی که استخوانهای بسیار ضعیفی دارند، شکستگی لگن میتواند به سادگی با ایستادن روی ساق پا و پیچ خوردن رخ دهد.
موارد زیادی میتواند خطر شکستگی لگن را افزایش دهد:
سن و جنس
• تراکم استخوان و توده عضلانی (Muscle mass) با افزایش سن کاهش مییابد. افراد مسن نیز معمولا مشکلات بینایی و تعادل دارند که میتواند خطر افتادن را افزایش دهد.
• شکستگی لگن در زنان سه برابر بیشتر از مردان اتفاق میافتد. زنان سریعتر از مردان تراکم استخوان را از دست میدهند، تا حدی به این دلیل که کاهش سطح استروژن (Estrogen) که با یائسگی (Menopause) اتفاق میافتد، تحلیل استخوان را تسریع میکند. با این حال، مردان نیز میتوانند به طور خطرناکی سطوح پایین تراکم استخوانی داشته باشند.
شرایط پزشکی
• پوکی استخوان. این وضعیت استخوانها را ضعیف میکند و احتمال شکستگی آنها را افزایش میدهد.
• مشکلات تیروئید پرکاری تیروئید میتواند منجر به شکنندگی استخوانها شود.
• اختلالات روده (Intestinal). شرایطی که جذب ویتامین D و کلسیم را کاهش میدهد نیز میتواند باعث ضعیف شدن استخوانها شود.
• مشکلات تعادلی. بیماری پارکینسون (Parkinson's)، سکته مغزی (Stroke) و نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) میتواند خطر افتادن را افزایش دهد. قند خون پایین یا فشار خون پایین نیز میتواند در خطر افتادن نقش داشته باشد.
داروهای خاص
• داروهای کورتیزون (Cortisone)، مانند پردنیزون (Prednisone)، در صورت مصرف طولانیمدت میتوانند استخوانها را ضعیف کنند. برخی داروها یا ترکیبات خاصی از داروها میتوانند باعث سرگیجه شوند که میتواند خطر افتادن را افزایش دهد. رایجترین داروهای مرتبط با زمین خوردن شامل داروهای خوابآور (Sleep medications)، داروهای ضد روانپریشی (Antipsychotics)، و آرام بخشها (Sedatives) است.
مشکلات تغذیهای
• کمبود کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی جوانان، حد بالای توده استخوانی را کاهش میدهد و خطر شکستگی را در سنین بالاتر افزایش میدهد. همچنین دریافت کلسیم و ویتامین D به میزان کافی در سنین بالا برای حفظ تراکم استخوان بسیار مهم است.
• کمبود وزن نیز خطر تحلیل استخوان را افزایش میدهد.
سبک زندگی انتخابی
• عدم انجام منظم ورزشهای تحمل وزن (Weight-bearing)، مانند پیادهروی، میتواند منجر به ضعیف شدن استخوانها و ماهیچهها شود و احتمال افتادن و شکستگی را افزایش دهد.
• تنباکو و الکل هر دو میتوانند با فرآیندهای طبیعی ساخت و نگهداری استخوان تداخل داشته باشند و منجر به تحلیل استخوان شوند.
2) علائم
علائم و نشانههای شکستگی لگن عبارتند از:
• ناتوانی در بلند شدن به هنگام زمین خوردن یا راه رفتن
• درد شدید در لگن یا کشاله ران
• ناتوانی در قرار دادن وزن روی ساق پا در سمت لگن آسیب دیده
• کبودی و تورم در ناحیه لگن و اطراف آن
• پای کوتاهتر در سمت لگن آسیب دیده
• چرخش پا به سمت بیرون در سمت لگن آسیب دیده
3) عوارض
شکستگی لگن میتواند استقلالِ فردی را کاهش دهد و گاهی عمر را کوتاه کند. حدود نیمی از افرادی که دچار شکستگی لگن شدهاند، قادر به بازیابی توانایی زندگی مستقل نیستند. هنگامی که شکستگی لگن مانع از تحرکت به صورت طولانی مدت میشود، عوارض میتواند شامل موارد زیر باشد:
• لخته شدن خون در پاها یا ریهها
• زخم بستر(Bedsores)
• پنومونی (Pneumonia)
• از دست دادن بیشتر توده عضلانی که منجر به افزایش خطر سقوط و آسیب میشود
• مرگ
۴) تشخیص
پزشک اغلب میتواند شکستگی لگن را بر اساس علائم و موقعیت غیر طبیعی لگن و ساق پا تشخیص دهد. اشعه ایکس معمولا شکستگی را تایید میکند و محل شکستگی را نشان میدهد. اگر اشعه ایکس شکستگی را نشان ندهد اما همچنان درد لگن وجود دارد، ممکن است پزشک برای جستجوی شکستگی خیلی ظریف، ام آر آی (MRI) یا اسکن استخوان (Bone scan) را درخواست کند. بیشتر شکستگیهای لگن در یکی از دو جایگاه روی استخوان فمورFemur) ) (استخوان بلندی که از لگن تا زانو امتداد دارد)، رخ میدهد:
• گردن فمورال (Femoral neck)
• ناحیه اینترتروکانتریک (Intertrochanteric region)
5) رویکردهای درمانی و مراقبتی
درمان شکستگی لگن معمولاً شامل ترکیبی از موارد زیر است:
• ترمیم سریع جراحی: تعمیر داخلی با استفاده از پیچ (Internal repair using screws)، تعویض کامل لگن (Total hip replacement)، و تعویض جزئی لگن (Partial hip replacement)
• توانبخشی (Rehabilitation)
• تجویز دارو برای مدیریت درد و جلوگیری از لخته شدن خون و عفونت
داشتن سبک سالم زندگی در اوایل بزرگسالی، حد بالای توده استخوانی را افزایش میدهد و خطر پوکی استخوان را در سالهای بعد کاهش میدهد. اقدامات مشابه در هر سنی ممکن است خطر افتادن را کاهش دهد و سلامت کلی را بهبود بخشد. رویکردهای مفید برای جلوگیری از زمین خوردن و حفظ استخوان سالم:
• دریافت میزان کافی از کلسیم و ویتامین D. به طور کلی، مردان و زنان 50 ساله و بالاتر باید روزانه 1200 میلیگرم کلسیم و 600 واحد بینالمللی ویتامین D مصرف کنند.
• فعالیت ورزشی برای تقویت استخوانها و بهبود تعادل. ورزشهای تحمل وزن، مانند پیادهروی، به حفظ حداکثر تراکم استخوان کمک میکند. ورزش همچنین قدرت کلی را افزایش میدهد و خطر افتادن را کاهش میدهد. همچنین، تمرینات تعادلی برای کاهش خطر زمین خوردن مهم است زیرا با افزایش سن، تعادل بدتر میشود.
• اجتناب از سیگار کشیدن یا نوشیدن بیش از حد الکل. مصرف تنباکو و الکل میتواند تراکم استخوان را کاهش دهد. نوشیدن بیش از حد الکل نیز میتواند تعادل را مختل کند و خطر افتادن را افزایش دهد.
• ارزیابی محیط خانه از نظر فاکتورهای خطر. مثلا اطمینان از اینکه که تمام اتاقها و راهروها به خوبی روشن هستند.
• معاینه چشمها به صورت یک سال در میان، و یا بیشتر در صورت وجود دیابت یا بیماری چشمی
• استفاده از عصا یا واکر. در صورت عدم ثبات در زمان راه رفتن