بیماری رینود

بیماری رینود

بیماری رینود (Raynaud's) باعث احساس بی‌حسی و سردی در برخی از نواحی بدن (مانند انگشتان دست و پا) در پاسخ به دمای سرد یا استرس می‌شود. در بیماری رینود، شریان‌های کوچک‌تری که خون را به پوست می‌رسانند، باریک می‌شوند و باعث محدود شدن جریان خون به مناطق آسیب‌دیده می‌شوند (وازواسپاسمVasospasm / ). زنان بیشتر از مردان به بیماری رینود مبتلا می‌شوند که به عنوان پدیده (Phenomenon) یا سندرم رینود نیز شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد که رینود در افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می‌کنند شایع‌تر است. درمان بیماری رینود بستگی به شدت آن دارد و اینکه آیا فرد عارضه پزشکی دیگری دارد یا خیر. برای اکثر مردم، بیماری رینود ناتوان کننده نیست، اما می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

۱)    علل و فاکتورهای خطر
هنوز به طور کامل علت حملات رینود مشخص نشده است، اما به نظر می‌رسد رگ‌های خونی در دست و پا نسبت به دمای سرد یا استرس بیش از حد واکنش نشان می‌دهند.  
عروق خونی در اسپاسم (Spasm)
رینود، موجب می‌شود که شریان‌های انگشتان دست و پا باریک شده و لذا در زمان قرار گرفتن در معرض سرما یا استرس، جریان خون محدود می‌شود. با گذشت زمان، این شریان‌های کوچک اندکی ضخیم شده و جریان خون را محدودتر کنند. دمای سرد به احتمال زیاد باعث حمله می‌شود. مواجهه با سرما، مانند گذاشتن دست‌ها در آب سرد، برداشتن چیزی از فریزر یا قرار گرفتن در هوای سرد، محتمل‌ترین محرک است. برای برخی از افراد، استرس عاطفی ‌می‌تواند باعث حمله رینود شود.
رینود اولیه (Primary) در مقابل ثانویه(Secondary)
•    رینود اولیه. شایع‌ترین شکل که بیماری رینود نیز نامیده می‌شود، و نتیجه یک عارضه پزشکی نیست. ممکن است آنقدر خفیف باشد که بسیاری از افراد مبتلا به رینود اولیه به دنبال درمان نباشند و می‌تواند خود به خود رفع شود.
•    رینود ثانویه. این شکل که پدیده رینود نیز نامیده می‌شود، ناشی از یک مشکل زمینه‌ای است. اگرچه رینود ثانویه نسبت به شکل اولیه کمتر شایع است، اما جدی‌تر است. علائم و نشانه‌های رینود ثانویه معمولاً در حدود ۴۰ سالگی ظاهر می‌شوند، یعنی دیرتر از رینود اولیه.
علل رینود ثانویه عبارتست از:
•    بیماری‌های بافت همبند ((Connective tissue diseases. اکثر افرادی که مبتلا به بیماری اسکلرودرمیScleroderma) ) هستند، رینود دارند. سایر بیماری‌هایی که خطر ابتلا به رینود را افزایش می‌دهند عبارتند از: لوپوس (Lupus)، آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) و سندرم شوگرن (Sjogren's syndrome)
•    بیماری‌ شریان‌ها. شامل تجمع پلاک‌ها در رگ‌های خونی تغذیه‌کننده قلب است، اختلالی که در آن رگ‌های خونی دست و پا ملتهب می‌شوند، و نوعی فشار خون بالا که بر شریان‌های ریه تأثیر می‌گذارد.
•    سندرم کارپال تونل (Carpal tunnel syndrome) این عارضه شامل فشار بر روی عصب اصلی دست است که باعث بی‌حسی و درد در دست می‌شود و دست را نسبت به دمای سرد مستعدتر کند.
•    لرزش یا عمل تکراری (Repetitive). مانند تایپ کردن، نواختن پیانو یا انجام حرکات مشابه برای مدت طولانی و استفاده از ابزارهای ارتعاشی مانند چکش‌های جک می‌تواند منجر به صدمات ناشی از استفاده بیش از حد (Overuse) شود.
•    سیگار کشیدن، عروق خونی را منقبض می‌کند.
•    آسیب به دست یا پا. به عنوان مثال می‌توان به شکستگی مچ دست، جراحی یا سرمازدگی اشاره کرد.
•    داروهای خاص. مسدودکننده‌های بتا (Beta blockers) برای فشار خون بالا، داروهای میگرن حاوی ارگوتامین (Ergotamine) و سوماتریپتان (Sumatriptan)، داروهای اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (Attention-deficit /hyperactivity disorder) ، برخی از عوامل شیمی‌درمانی، و داروهایی که باعث تنگ شدن عروق خونی می‌شوند، مانند برخی از داروهای سرماخوردگی بدون نسخه.
عوامل خطر رینود اولیه عبارتند از:
•    جنسیت. در زنان بیشتر از مردان است.
•    سن. غالبا سنین 15 تا 30 سالگی
•    اقلیم. شیوع بیشتر در ساکنین مناطق سردسیری
•    سابقه خانوادگی. ابتلای یکی از بستگان درجه یک (والدین، خواهر و برادر یا فرزند)
عوامل خطر رینود ثانویه عبارتند از:
•    بیماری‌های همراه، شامل بیماری‌هایی مانند اسکلرودرمی و لوپوس.
•    مشاغل خاص، که باعث آسیب‌های مکرر می‌شوند، مانند کار با ابزارهای ارتعاشی.
•    قرار گرفتن در معرض مواد خاص. شامل سیگار کشیدن، مصرف داروهای تاثیر گذار بر رگ‌های خونی، و مواجهه با برخی مواد شیمیایی مانند وینیل کلرید (Vinyl chloride).
2)    علائم
علائم و نشانه‌های بیماری رینود عبارتند از:
•    سردی انگشتان دست یا پا
•    تغییر رنگ پوست در پاسخ به سرما یا استرس
•    احساس بی‌حسی، گزگز یا درد گزنده هنگام گرم شدن یا کاهش استرس
معمولاً در طول حمله رینود، نواحی آسیب دیده پوست ابتدا سفید می‌شوند. سپس اغلب آبی می‌شوند و احساس سردی و بی‌حسی می‌کنند. با گرم شدن و بهبود گردش خون، نواحی آسیب دیده ممکن است قرمز، ضربان‌دار، یا متورم شوند.
اگرچه رینود غالبا انگشتان دست و پا را درگیر می‌کند، اما می‌تواند سایر نواحی بدن مانند بینی، لب، گوش و حتی نوک سینه‌ها را نیز درگیر کند. پس از گرم شدن، بازگشت جریان خون طبیعی به ناحیه آسیب دیده حدود 15 دقیقه طول می‌کشد.
3)    عوارض
اگر رینود ثانویه شدید باشد (که معمولا نادر است) کاهش جریان خون در انگشتان دست یا پا می‌تواند باعث آسیب بافت شود. یک شریان کاملاً مسدود می‌تواند منجر به زخم (زخم پوست) یا بافت مرده شود که درمان هر دو دشوار است. به ندرت، موارد شدید درمان نشده ممکن است نیاز به برداشتن قسمت آسیب دیده داشته باشد.

۴)    تشخیص
پزشک، علائم و سابقه پزشکی را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی را برای رد سایر مشکلات پزشکی که می‌توانند باعث علائم و نشانه‌های مشابه شوند، درخواست کند.
•    برای تشخیص تفاوت بین رینود اولیه و ثانویه، پزشک ممکن است آزمایشی به نام کاپیلاروسکوپی چینِ ناخن (Nailfold capillaroscopy) انجام دهد.
•    در مواردی که پزشک احتمال دهد که ابتلا به بیماری دیگری، مانند یک اختلال خود ایمنی (Auto immune) یا یک بیماری بافت همبند، ممکن است علت رینود باشد، آزمایش خون درخواست می‌دهد:
•    تست آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای .(Antinuclear antibodies test)
•    سرعت رسوب گلبول قرمز (Erythrocyte sedimentation rate /ESR).

5)    رویکردهای درمانی و مراقبتی
•    مسدود کننده‌های کانال کلسیم (Calcium channel blockers) مانند، نیفدیپین (Nifedipine) ، آملودیپین (Amlodipine)، فلودیپین (Felodipine) و ایسرادیپین (Isradipine)
•    وازودیلاتورها (Vasodilators) شامل کرم نیتروگلیسیرین (Nitroglycerin) برای کمک به بهبود زخم‌های پوستی، داروی فشار خون لوزارتانLosartan) )، داروی اختلال نعوظ سیلدنافیلSildenafil) )، فلوکستین ضد افسردگی (Fluoxetine) و گروهی از داروها به نام پروستاگلاندین‌ها (Prostaglandins).
•    جراحی اعصاب.
•    تزریق مواد شیمیایی.    
•    اجتناب از سیگار.
•    انجام فعالیت ورزشی، با مشورت پزشک
•    کنترل استرس.
•    اجتناب از تغییر سریع دما.
•    پوشش در فضای سرد. پوشیدن کلاه، روسری، جوراب، چکمه، و دستکش دو لایه در هوای سرد.
•    گرم کردن ماشین قبل از رانندگی در هوای سرد.
•    اقدامات احتیاطی در داخل خانه. جوراب پوشیدن، استفاده از دستکش هنگام بیرون آوردن غذا از یخچال یا فریزر
•    از آنجایی که تهویه مطبوع می‌تواند باعث حملات شود، دستگاه تهویه روی دمای گرم‌تری تنظیم شود.

آخرین مطالب