فلج بل

تاریخ انتشار: 1402/03/07 خواندن 10 دقیقه eye

1349

فلج بل (Bell's palsy) وضعیتی است که باعث ضعف (Weakness) ناگهانی عضلات در یک طرف صورت می‌شود. در بیشتر موارد، ضعف عضلات موقتی است و طی چند هفته به طور قابل توجهی بهبودی حاصل می‌شود. ضعف عضلات باعث می‌شود که نیمی از صورت، افتاده به نظر برسد. لبخندها یک طرفه هستند و چشم در سمت آسیب دیده در برابر بسته شدن مقاومت می‌کند. فلج بل، همچنین فلج حاد محیطی صورت (Acute peripheral facial palsy) با علت نامعلوم نامیده می‌شود که ممکن است در هر سنی رخ دهد. به نظر می‌رسد که این عارضه ناشی از تورم (Swelling) و التهاب (Inflammation) عصبی است که ماهیچه‌های یک طرف صورت را کنترل می‌کند. همچنین، می‌تواند ناشی از واکنشی باشد که پس از عفونت ویروسی رخ می‌دهد. علائم معمولا در عرض چند هفته شروع به بهبودی می‌کنند و در حدود شش ماه به طور کامل رفع می‌شوند. برای تعداد کمی از مردم، برخی از علائم فلج بل تا آخر عمر باقی می‌ماند. به ندرت، فلج بل بیش از یک بار رخ می‌دهد.

1- علل و فاکتورهای خطر

اگرچه دلیل دقیق بروز فلج بل مشخص نیست، اما اغلب به ابتلا به یک عفونت ویروسی مربوط می‌شود. ویروس‌هایی که با فلج بل مرتبط شده‌اند شامل ویروس‌هایی هستند که باعث ایجاد موارد زیر می‌شوند:

تبخال لب (Cold sores) و تبخال تناسلی (Genital herpes) در اثر ویروس هرپس سیمپلکسHerpes simplex) )
آبله مرغان (Chickenpox) و زونا (Shingles) در اثر ویروس هرپس زوسترHerpes zoster) )
مونونوکلئوز عفونی (Infectious mononucleosis) در اثر اپشتین بار ویروس Epstein-Barr))
عفونت‌های سیتومگالوویروس (Cytomegalovirus)
بیماری‌های تنفسی در اثر آدنوویروسAdenovirus) )
سرخک (Measles) آلمانی در اثر ویروس روبلاRubella) )
اوریون (Mumps) در اثر ویروس اوریون
آنفولانزا در اثر ویروسآنفلوانزای تیپ B
بیماری دست و پا و دهان (Hand-foot-and-mouth disease) در اثر کوکساکی ویروسCoxsackievirus) )

عصب کنترل کننده ماهیچه‌های صورت از کانال باریکی از استخوان در مسیر خود به صورت عبور می‌کند. در فلج بل، آن عصب ملتهب و متورم می‌شود (معمولاً پیامد عفونت ویروسی). علاوه بر عضلات صورت، این عصب بر اشک، بزاق، چشایی و یک استخوان کوچک در وسط گوش تأثیر می‌گذارد.

برخی عوامل خطر فلج بل:

بارداری، مخصوصاً در سه ماهه سوم، یا در هفته اول پس از زایمان
عفونت دستگاه تنفسی فوقانی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی
دیابت
فشار خون بالا
چاقی

حملات عود کننده فلج بل نادر است. اما زمانی که آنها عود می‌کند، غالبا سابقه خانوادگی عود حملات وجود دارد. این نشان می‌دهد که فلج بل ممکن است با ژن‌های فرد ارتباط داشته باشد.

2- علائم

علائم و نشانه‌های فلج بل به طور ناگهانی ظاهر می‌شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

شروع ناگهانی ضعف خفیف تا فلج (Paralysis) کامل در یک طرف صورت که طی چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد.
افتادگی صورت و اختلال در ایجاد حالات چهره، مانند بستن چشم یا لبخند زدن
ریزش غیر ارادی آب دهان(Drooling)
درد در اطراف فک یا داخل یا پشت گوش در سمت آسیب دیده
افزایش حساسیت به صدا در سمت آسیب دیده
سردرد
از دست دادن حس چشایی
تغییر در میزان تولید اشک و بزاق
در موارد نادر، فلج بل می‌تواند اعصاب دو طرف صورت را درگیر کند.

3- عوارض

موارد خفیف فلج بل معمولا در عرض یک ماه ناپدید می‌شود. بهبودی از موارد شدیدتر که در آن صورت کاملاً فلج شده است می‌تواند متفاوت باشد. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آسیب غیر قابل برگشت به عصب صورت.
رشد مجدد و نامنظم رشته‌های عصبی. این ممکن است منجر به انقباض غیرارادی برخی از ماهیچه‌ها در زمانی شود که فرد می‌خواهد عضلات دیگری را حرکت دهد (سینکینزیSynkinesis / ). به عنوان مثال، هنگام لبخند زدن، چشم در سمت آسیب دیده ممکن است بسته شود.
کوری جزئی یا کامل چشمی که بسته نمی‌شود. این به دلیل خشکی بیش از حد و خراشیدگی پوشش محافظ شفاف چشم (قرنیهCornea / ) است.

4- تشخیص

آزمایش خاصی برای فلج بل وجود ندارد. پزشک به صورت نگاه می‌کند و از فرد می‌خواهد با بستن چشم‌ها، بالا بردن ابرو، نشان دادن دندان‌ها و اخم کردن و سایر حرکات، عضلات صورت‌ را حرکت دهد. سایر شرایط - مانند سکته مغزی (Stroke)، عفونت‌ها، بیماری لایم (Lyme)، شرایط التهابی و تومورها – می‌توانند باعث ضعف عضلات صورت شوند که مشابه فلج بل است. اگر علت علائم مشخص نباشد، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را توصیه کند، از جمله:

الکترومیوگرافی (Electromyography / EMG)
اسکن تصویربرداری
آزمایش خون

5- رویکردهای درمانی و مراقبتی

اکثر افراد مبتلا به فلج بل به طور کامل با / بدون درمان بهبود می‌یابند. هیچ درمان یکسانی برای فلج بل وجود ندارد. اما پزشک می‌تواند مصرف دارو یا فیزیوتراپی را برای کمک به سرعت بخشیدن به روند بهبودی پیشنهاد کند. جراحی به ندرت برای فلج بل توصیه می‌شود.

از آنجایی که چشم در سمت آسیب دیده بسته نمی‌شود، مهم است که اقداماتی برای محافظت و مراقبت از آن چشم انجام شود. استفاده از قطره‌های چشمی در روز و پماد چشمی در شب به مرطوب نگه داشتن چشم کمک می‌کند. استفاده از عینک در طول روز و چسب چشم در شب می‌تواند از چشم در برابر خراشیده شدن محافظت کند. در موارد شدید فلج بل، ممکن است به مشاوره چشم پزشکی هم نیاز باشد.

-داروها
داروهای رایج مورد استفاده برای درمان فلج بل عبارتند از:

کورتیکواستروئیدها Corticosteroids)، مانند پردنیزون (Prednisone).
داروهای ضد ویروسی (Antiviral drugs)

-فیزیوتراپی
ماهیچه‌های فلج می‌توانند کوچک و کوتاه شوند که ممکن است دائمی باشد. یک فیزیوتراپ آموزش می‌دهد که چگونه عضلات صورت را ماساژ داد و تمرین نمود تا از بروز این مشکل جلوگیری شود.
-عمل جراحی
-برخی رویکردهای مراقبتی